ซอยฮอยซิน หรือซอสบาร์บีคิวจีน เดิมต้นกำเนิดมาจากตอนใต้ของจีน ที่ติดกับทะเลจีนใต้ โดยเฉพาะมณฑลกวางตุ้ง  เดิมชื่อว่า “ไหเซียนเจียง” ที่แปลว่าซอสอาหารทะเล ซึ่งนำถั่วดำ ข้าวสาลี หมักกับอาหารทะเลแห้งหลายชนิด เช่น หอยนางรม กุ้ง กระเทียม ถั่วเหลือง น้ำส้มสายชู และเครื่องเทศ five spices  ถือเป็นต้นกำเนิดของซอส ฮอยซิน ที่เรารู้จักกัน นิยมทานคู่กับเนื้อ อาหารทะเล   สมันก่อนถือว่าเป็นซอสที่มีราคาแพงและฟุ่มเฟือย ต่อมาได้มีการพัฒนาสูตร โดยถอดเอาส่วนผสมที่มีราคาแพงออก เช่นพวกของทะเล  และมีการพัฒนารสชาติด้วยส่วนผสมอื่นเพิ่มขึ้น แล้วเปลี่ยนชื่อมาเป็น “ฮอยซิน”  Hoisin ในภาษากวางตุ้งแทน 



 

ทุกวันนี้สูตรการทำซอสฮอยซินมแตกต่างกันไปแต่ละครอบครัว ซึ่งส่วนผสมพื้นฐานของซอสฮอยซิน  คือ เต้าเจี้ยว น้ำส้มสายชู น้ำตาล น้ำมันงา พริก กระเทียม แป้ง และเครื่องเทศอื่น ๆ บางทีอาจใส่บ๊วย ช่วยเพิ่มรสชาติหวานอมเปรี้ยวลงไป 

ปัจจุบันซอสฮอยซินได้แพร่หลายไปทั่วโลก 

จีน นำไปหมักเนื้อ หรือจิ้มกับอาหารทานเล่นชนิดต่าง ๆ อาทิเช่น เปาะเปี๊ยะ ไส้กรอก รวมไปถึงนำไปเป็นเครื่องปรุงรสในอาหารประเภทผัด ย่าง และทอด  ที่เห็นกันบ่อยๆ คือ เป็ดปักกิ่งราดซอสฮอยซิน

ไทย - ซอสฮอยซินถูกมาทำ หมูสามชั้นผัดซอสฮอยซิน หมูแดงสูตรซอสฮอยซิน ซี่โครงหมูอบซอสฮอยซิน ปีกไก่อบซอสฮอยซิน และอื่น ๆ 

เวียดนาม  ซอสฮอยซิน รู้จักกันในชื่อ tương đen นิยมทานคู่กับเฝอ (ก๋วยเตี๋ยวเวียดนาม) สามารถทานแบบผสมลงไปกับซุปในชามหรือนำมาจิ้มก็ได้ นิยมทานคู่กับแซนด์วิชบั๋นหมี่ 

เกาหลี - ใช้ซอสฮอยซินทำ Hoisin Glazed Korean BBQ Ribs ซี่โครงสไตล์เกาหลีหมักด้วยซอสฮอยซิน ซอสถั่วเหลือง กระเทียม ขิง และน้ำผึ้ง จากนั้นนำไปย่างหรืออบ

ญี่ปุ่น - ใช้ซอสฮอยซิน ทำ Hoisin Teriyaki Salmon นำเนื้อปลาแซลมอนมาย่างแล้วเคลือบทาด้วยซอสฮอยซิน ซอสถั่วเหลือง มิริน สาเก และน้ำตาลทรายแดง

เม็กซิโก - นำไปทานคู่กับทาโก้เช่น Hoisin Pork Tacos สันคอหมูปรุงสุกช้าๆ ผสมกับซอสฮอยซิน ผงยี่หร่า ผักชี และผงพริก เสิร์ฟในแป้งตอร์ตียาพร้อมกับอะโวคาโด

สหรัฐอเมริกา  ใช้ทำ Hoisin Glazed Meatloaf ทำจากเนื้อบด หมู หรือไก่งวง ผสมกับซอสฮอยซิน เกล็ดขนมปัง ไข่ และเครื่องเทศ จากนั้นนำไปอบ แล้วเคลือบด้วยซอสฮอยซิน และน้ำตาลทรายแดง



สูตรอาหารที่ใช้ซอสฮอยซิน